Türk Dünyası ve Türkçe Öğretimi

Zuura Sooronbayeva’nın Çooçun Kişi “Yabancı Adam” Adlı Eseri Üzerine Bir İnceleme

Mahabat Akılbekova — 2025-06-30

Edebî eserlerin analizi, yapıtlardaki örtük anlamların ve tematik derinliklerin açığa çıkarılmasında kritik bir öneme sahiptir. Kırgız edebiyatının öncü kadın yazarlarından Zuura Sooronbaeva'nın Çooçun Kişi "Yabancı Adam" adlı eseri de bu bağlamda dikkate değerdir. Günümüzde dizi uyarlamasıyla popüler kültürde yer edinen ve çeşitli ödüllerle taçlandırılan "Yabancı Adam", gerçek yaşam deneyimlerinden ilham alınarak kurgulanmıştır.
"Yabancı Adam" adlı eser aile, aşk ve toplum içindeki karmaşık ilişkileri, insanların zorlu koşullar altında geliştirdiği çözüm stratejilerini özgün bir kurgu aracılığıyla aktarması bakımından, edebiyat eleştirisi ve sosyolojik incelemeler için değerli bir metindir. Bu çalışmada "Yabancı Adam" romanı “kurgu, karakter, teknik, dil ve anlatım açısından incelenmiştir. Betimsel bir nitelik taşıyan bu araştırma, doküman analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, aşk, aile ve toplum içindeki sorunların, yalın bir dille ve halk atasözlerine yer verilerek başarılı bir kurgu içinde sunulduğu tespit edilmiştir.

Kur’ân-I Kerîm’i Okumaya ve Anlamaya Yönelik Kavramların Tahlili ve Türk Dünyasındaki Yansımaları

Ali Burak Baldöken — 2025-06-30

Bu makalede, Kur’ân-ı Kerîm’i okumaya ve anlamaya yönelik temel kavramlar tahlil edilerek hem lafzî hem de manevî boyutta Kur’an ile ilişkimizin niteliği incelenmiştir. Kıraât, tilâvet ve tertîl kavramları üzerinden Kur’an’ın nasıl okunması gerektiği ele alınırken; tefekkür, tedebbür ve tezekkür kavramları üzerinden de Kur’an’ın anlaşılması ve hayatla ilişkilendirilmesi vurgulanmıştır. Kavramlar arasındaki ince anlam farkları ortaya konmuş, bu farkların Kur’an merkezli bir düşünce ve yaşantı biçimi geliştirmedeki önemi açıklanmıştır. Ayrıca makalede Türk dünyasındaki Kur’an algısı, kıraat geleneği ve Kur’an eğitimine verilen önem tarihî ve güncel örneklerle ele alınmıştır. Ahmed Yesevî’nin hikmet anlayışı, Sovyet sonrası Orta Asya’daki Kur’an kurslarının yeniden canlanışı ve Türkiye Diyanet Vakfı’nın katkılarıyla kıraat eğitimine yönelik destekler bu bağlamda değerlendirilmiştir. Neticede, Kur’ân-ı Kerîm’in yalnızca okunan bir kitap değil, aynı zamanda anlaşılan ve yaşanan bir kitap olması gerektiği vurgulanmıştır.

Ahmet Özhan’ın Seslendirdiği Eserlerde Dinî-Tasavvufî Unsurların Kullanımı

Halime Ülküsever — 2025-06-30

Bu çalışmada, Ahmet Özhan’ın seslendirdiği
eserlerde yer alan dinî ve tasavvufî unsurlar
incelenmiştir. Özellikle Allah’ın isimleri (Allah,
Hak, Mevlâ, Hû, Hüda, Rahmân/Rahîm,
Alîm/Azîm, Celâl/Cemâl) bağlamında yapılan
analizler, söz konusu eserlerde ilahî aşk,
affedicilik, kudret, merhamet, tecelli ve vuslat
gibi kavramların ne şekilde işlendiğini ortaya
koymaktadır. Ayrıca tasavvufun temel
kavramları olan aşk, vahdet ve tecellî gibi
temalar, ilahî isimlerle olan bağları üzerinden
değerlendirilmiş; şiirlerden alınan örneklerle
açıklanmıştır. Her bölümde klasik şiir
geleneğine yaslanan bu eserlerin tasavvufî
düşünceyle nasıl bütünleştiği gösterilmiş ve
ahlâkî mesajlar da ön plana çıkarılmıştır.

Eski Türkçede Olan Ancak Türkiye Türkçesinde Olmayan Yapım Ekleri Üzerine Bir İnceleme

Oğuzhan Demir — 2025-06-30

Dillerin gelişim gösterdiği çeşitli dönemler vardır ve bu dönemlerde çeşitli eserlere yansımış olan kelimelerin kök ve gövde yapılarının kurgusu bir hayli dikkat çeker. Bu çalışmada, geçmiş dönemlere ilişkin yapılan analiz ve inceleme neticesinde bulunan ve gün yüzüne çıkan yapım eklerinin karşılaştırmalı incelemesi değerlendirilmektedir. Ülke sınırları içinde ve sınırları dışında bulunan çeşitli Türkologlarınnyaptığı çalışmalar bu bağlamda bir hayli önem arz etmektedir. İşlek ya da sürekli kullanım alanı gösteren yapım eklerinin Türkiye Türkçesindeki yansıması bir miras olarak kalmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada, yapım eklerinin Eski Türkçe Dönemi’nden Türkiye Türkçesine ne kadar korunduğu sorusuna cevap aranmaktadır. Bu kapsamda ayrıca Türkiye Türkçesi yapım eklerine dair önemli tespitler saptanmakta ve açıklanmaktadır.

Büyük Düşünürlerin Yorumlanmasında İnsan Nitelikleri Veya İnsan Nitelikleri Üzerine Düşünceler

Usman Qosimov — 2025-06-30

Bu makale, insanlık tarihinde ahlaki değerlerin ve insani niteliklerin toplumun gelişmesi için önemli bir temel hâline geldiğini, her çağın ve her toplumun kendi değerlerine sahip olduğunu, ortak insani niteliklere her zaman değer verildiğini, bunların dürüstlük, adalet, nezaket, vicdan, sabır gibi nitelikler olduğunu göstermektedir. Bu nitelikler bireyi mükemmelliğe götürür, toplumda sağlıklı bir ortam oluşturmaya hizmet etmek için analiz edilir. İnsan nitelikleri sadece kişisel yetiştirme için bir kriter değil aynı zamanda sosyal yaşamda başarının garantisidir. Dürüstlük, herhangi bir toplumdaki en temel ahlaki değerdir. Dürüst bir insana her zaman güvenilecek, sözü ve eylemi birbiriyle uyumlu olacaktır. Ayrıca adil olmak, her insanın ihtiyaç duyduğu yüksek bir kalitedir. Adaletin olduğu yerde çok az çatışma vardır, ilerleme istikrarlıdır.Nezaket ve insanlık ise aile, mahalle ve arkadaşlık ilişkisini güçlendirmeye hizmet eder. Özellikle günümüzde teknolojilerin geliştiği ve insanlar arasındaki gerçek iletişimin azaldığı bir dönemde nezaket ve nezaket gibi niteliklerin önemi daha da artmaktadır. Öte yandan vicdan, bir kişinin içsel yargıcıdır ve her durumda doğru yolu seçmeye yardımcı olur. Genç neslin yetiştirilmesinde, insan niteliklerinin özel bir yer tuttuğu analiz edilir. Bu değerlerin okul öncesinden yükseköğretime kadar olan aşamalarda özümsenmesi, gençleri mükemmel insanlar olarak yetiştirmeye hizmet eder. Özellikle öğretmen ve velilerin rol model olması bu konuda belirleyicidir. Ne de olsa insan nitelikleri sözlü değil pratik bir örnekle genç neslin bilincine yerleşir.

Bağımsızlığımızın ve Edebiyat Çalışmalarımızın Bazı Sorunları (Edebiyat Ders Kitaplarımıza İlişkin Açıklamalar)

Akbar Jumanov — 2025-06-30

Edebiyatımız ve sanatımız, "sınıfçılık",
"particilik" gibi sömürge döneminin egemen
ideolojisinin dogmalarından kurtulmuş ve sosyomanevi
yaşamdaki yerlerinin ve önemlerinin
derinlemesine anlaşılması ilkeleri daha istikrarlı
hale geliyor. Sanatsal yaratımımızın ve bilimselteorik
düşüncemizin ulusal temellerine dönmesi
ve büyük düşünürlerimizin, yazarlarımızın ve
şairlerimizin edebi-estetik görüşlerinin nesnel
olarak incelenmesi olumlu sonuçlar veriyor.
Dünya edebiyatının asırlık tarihi ve modern
edebiyatın gelişiminin temel prensipleri geniş
çapta incelenmekte, önemli bilimsel ve teorik
çalışmalar, ders kitapları ve çalışma kılavuzları
oluşturulmaktadır. Bu makalede Edebiyat ders
kitaplarıyla ilgili bazı konulara değinilecektir.

Gümüş, İnan (2022). Bir Risale Mecmuasında Kayıtlı İki Cenkname: Kikâyet-İ Muhammed Hanefî – Gazâvat-I Hazret-İ Ali. Çanakkale: Paradigma Akademi, 261 S.

Beyza Dilara Özdeş — 2025-06-30