AHMET HAMDİ TANPINAR’IN HİKÂYELERİNDEN TÜRKÇE SÖZLÜK’E KATKILAR (BİRLEŞİK FİİL KURULUŞUNDAKİ DEYİMLER)

Özet

Canlı bir varlık olan dil, hem binlerce yıllık süregelen mevcut yapısını korumakta hem de sürekli gelişmekte ve değişmektedir. Dilin bütün bu birikimi söz varlığını meydana getirmektedir. Bir dilin ne kadar zengin olduğunu gösteren temel unsur söz varlığıdır.  Varlığını asırlar öncesine kadar dayandırdığımız Türkçe dünya dilleri arasında en zengin söz varlığına sahip dillerdendir. Türkçe yazıp söyleyen yazar ve şairler söz varlığının zenginleşmesinde önemli rol oynarlar. Söz varlığı içinde yer alan deyimler, kültürel birikimin en önemli göstergelerinden biridir. Bu kalıplaşmış söz öbeklerinin farklı şekilde kurulduğu görülmektedir. Bu çalışmada sadece birleşik fiil kuruluşundaki deyimler ele alınmıştır.

Bu çalışmada Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Abdullah Efendi’nin Rüyaları adlı hikâye kitabı aracılığıyla Türkçenin söz varlığına kazandırdığı birleşik fiil kuruluşundaki deyimler tespit edilmiştir. Eserde yer alan Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Geçmiş Zaman Elbiseleri, Bir Yol, Erzurumlu Tahsin, Evin Sahibi hikâyelerinde tespit edilen 30 birleşik fiil kuruluşundaki deyim üzerinde durulmuştur. Çalışmada belgesel tarama (doküman metodu) yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı tespit edilen deyimlerin Türkçenin söz varlığına kazandırılması ve güncel Türkçe Sözlük’e (2023) eklenerek kullanımlarının yaygınlaşmasını sağlamaktır.