DİL BİLİMİNDE BİRBİRİNE KARIŞTIRILAN İKİ KAVRAM: EŞ ADLILIK VE EŞ SESLİLİK

Özet

Bir bilim dalının ilerlemesi, o dalın içinde tutarlı, düzenli ve evrensel bir bilgi birikimi oluşturması anlamına gelir. Aynı zamanda bu terimler, dilin evrensel ve kültürel özelliklerini ortaya koyar ve dilin bilimsel olarak incelenmesinin bir aracıdır. Türkçede, Dil Bilimi üzerine çalışan birçok araştırmacının, ilgili terimleri kullanırken farklı yaklaşımlar benimsedikleri görülmektedir. Bu farklılıklar, Dil Bilimi terimlerinin Türkçede oturmuş ve standart hale gelmiş olmamasının bir göstergesidir. Bu çalışmada, 'eş adlılık' ve 'eş seslilik' terimleri üzerinde durulmaktadır, bunların birbirine karıştırılma eğilimi göstermektedir. Ortaöğretimden başlayarak yükseköğretim kurumlarında kullanılan birçok ders aracında bu terimlerin karıştırıldığı ve birbirinin yerine kullanıldığı görülmüştür. Bu durumun temel nedeni, Türkçenin sesçil bir alfabeye sahip olmasıdır; yani bir kelimenin yazıldığı gibi okunması ve okunduğu gibi yazılması, eş seslilik ile eş adlılık arasındaki ayrımı belirsiz kılar. Sesçil alfabe, her sesin bir harfle ve her harfin bir sese karşılık geldiği bir yazı sistemidir. Eş seslilik, anlamları ve yazılışları farklı olmasına rağmen iki veya daha fazla kelimenin aynı şekilde telaffuz edildiği durumu ifade eder. Eş adlılık ise anlamları farklı olmasına rağmen yazılış ve telaffuzları aynı olan kelimeler arasındaki ilişkiyi ifade eder. Dolayısıyla eş adlılık ve eş seslilik terimlerinin tamamen farklı kavramlar olduğu ve birbirinin yerine kullanılmasının bilimsel bir tarafının olmadığı görülmektedir.